Maleier Kippen – Sierlijke Raptors in de Achtertuin

De Maleier is een Aziatische vechthoender die bijna een meter groot wordt. Door de rechtopstaande houding en dreigende blik is een Maleier enorm intimiderend. Helaas zijn deze kippendino’s een bedreigde diersoort.

Eieren	70-120 per jaar
Ei kleur	Getint, Lichtbruin
Ei Grootte	Medium tot Groot
Gewicht	3 – 5kg
Hardheid	Alle klimaten
Temperament	Energetisch, Vechtlustig
Geschikt voor beginners	Nee
Kleuren	Wit, Witpatrijs, Tarwe, Zwart, Roodporselein, e.a.

In deze video zie je hoe de maleier beweegt:

Uiterlijke Kenmerken

Maleiers zijn grote Oosterse vechthoenders die rechtop staan en heel indrukwekkend overkomen. Ze hebben lange gele poten, lange nekken en een dreigende blik. Door hun houding doen ze snel denken aan moderne velociraptors.

Kenmerkend voor de Maleier is de sierlijke ruglijn die bestaat uit drie bogen. De middelste boog wordt gevormd door de vleugels, die hoog worden gedragen zodat ze altijd klaar zijn om vlot te bewegen. De achterste boog is de kleine, afhangende staart met korte sikkels.

De hanen kunnen een meter lang worden (gestrekt gemeten) en wegen ongeveer 4 à 5 kg. De Afrikaanse variant kan groter en zwaarder worden, hier spreekt men over minstens 4kg met uitschieters tot 7kg. De hennen zijn iets kleiner, rond de 3 à 4kg. De lengte van Maleiers wordt gemeten op de Braziliaanse manier: van de langste teennagel tot aan het puntje van de bek.

Zowel de hanen als de hennen hebben harde veren die een naadloos jasje vormen rond hun gele vel.

Maleiers hebben een brede schedel met een walnootkam vooraan op het hoofd, een rood gezicht en amper lellen. Hun snavel is kort en krachtig. Met hun parelkleurige ogen en ver overstekende wenkbrauwen hebben ze een heel dreigende blik.

Maleiers Kippenras

Maleiers zijn een heel oud oosters kippenras, vernoemd naar Malakka, het Maleisische schiereiland in Zuidoost-Azië. Ze werden in 1830 vanuit Azië naar Europa en Engeland verscheept en in 1845 werden ze opgenomen in de British Standard of Excellence. Een tiental jaar later waren ze ook al te vinden in Amerika en in 1883 werden ze daar ook opgenomen in de American Standard of Perfection (APA).

Tegenwoordig staan zowel krielen als grote hoenders in de standaarden. De Amerikaanse APA-standaard erkent zes variëteiten: Black, Black Breasted Red, Red Pyle, Spangled, White en Wheaten voor hennen.

In België en Nederland maakt men ook een onderscheid tussen de krieltjes en de grote vechthoenders:

• Grote hoenders: Witpatrijs (“Pile”), Tarwe, Blauwtarwe, Rood, Roodporselein, Wit
• Krielen: Witpatrijs (“Pile”), Tarwe, Blauwtarwe, Wit, Zilverpatrijs, Roodgeschouderd Zilverpatrijs,

Er bestaan ook wel Maleiers in andere, niet erkende kleurslagen, zoals Zwart, Koekoek, Gezoomd blauw, Zwartwitgepareld, Dubbelgezoomd, Goud zwartgeloverd, zilvertarwe, patrijs, en wildkleur.

Hoewel Maleiers eigenlijk vechthoenders zijn, worden ze niet gefokt om te vechten. Ze worden voornamelijk gehouden door fokkers om het ras te redden of om shows te doen. Maar het originele instinct zit nog in de vogels en ze kunnen behoorlijk agressief zijn ten opzichte van elkaar of andere kippen.

Maleiers liggen aan de basis van vele andere, meer hedendaagse rassen, zoals Brahma’s, Rhode Island Red en de Braziliaanse Índio Gigante.

Helaas gaat het niet goed met het ras. Er zijn veel gezondheidsproblemen die via genetische lijnen worden doorgegeven. Vergeleken met de Shamo, zijn de Maleiers een kwetsbaar en delicaat ras.

In Europa zijn er nog maar een beperkt aantal lijnen en fokkers worstelen om het ras gezond te krijgen. Ze worden hierbij beperkt door import embargo’s.

Hardheid

De Maleiers komen oorspronkelijk uit warme gebieden in Azië. Ze voelen zich dan ook goed in warme klimaten en warme temperaturen zolang ze voldoende water en schaduw hebben.

De Europese lijnen kunnen ondertussen ook redelijk goed tegen de koude. Omdat ze een walnootkam hebben en kleine lellen, zullen deze ook niet al te snel bevriezen.

Maar het zijn natuurlijk ook geen oosterse pinguins. Met hun harde veren kunnen ze hun pluimpjes niet ploffen zoals dikke winterkippen. Ze zitten dan ook best beschut als het buiten begint te vriezen.

Dit is ook belangrijk bij kuikens die pas in de nazomer uitkomen. De jonge kippen groeien snel maar hun veren ontwikkelen traag. Door de snelle groei ‘barsten’ ze als het ware uit hun veren, waardoor ze met een halfnaakte nek, schouders en buik rondlopen, niet ideaal in koude weersomstandigheden.

Huisvesting

Maleiers zijn grote, actieve kippen die veel ruimte nodig hebben. Ze kunnen snel agressief worden ten opzichte van elkaar, zeker als ze worden opgesloten in een te kleine ruimte. Als ze gestrest raken, gaan ze elkaar in de veren pikken.

Ze hebben ook veel meer hoogte nodig dan gewone kippen. Het is aan te raden om wat verhoogde zitplaatsen te hebben, zodat ze kunnen springen en hun spieren wat kunnen trainen.

Veel fokkers houden de voerbakken op een hoogte, zodat de vogels niet helemaal moeten bukken om aan de grond te raken. Dit is niet alleen comfortabeler voor de vogels, maar kan ook kropproblemen voorkomen. Vooral jonge kippen zijn gevoelig voor problemen met de krop.

Idealiter kunnen ze overdag vrij rondlopen in de zon en ’s avonds slapen in een geventileerd hok, zonder tocht, dat hen warm houdt en uit de regen zet.

Europese & Amerikaanse Maleier vs. Afrikaanse Maleier

Vergeleken met de elegante Europese en Amerikaanse Maleiers zijn de Afrikaanse Maleiers over het algemeen veel robuuster en indrukwekkender. De Afrikaanse Maleier is een aparte lijn met unieke fysieke kenmerken en eigenschappen.

De Afrikaanse hanen zijn groter en zwaarder dan hun Europese tegenhangers en wegen minstens 4 kg. Afrikaanse Maleiers hebben brede schedels, korte en robuuste snavels, en een grotere keelwam. Ze hebben dikke poten en ontwikkelde beenspieren onder krachtige korte bekken.

Afrikaanse Maleiers dragen hun vleugels breder en de vleugelboog vertaalt zich minder in de elegante en sierlijke driebogenlijn van het Europese type.

In Brazilië worden de Afrikaanse Maleiers gebruikt om het hoofd en de hoogte van het kolossale Indio Gigante-ras nog meer te vergroten.

Eieren

De hennen van de Maleiers zijn niet de beste legkippen en leggen jaarlijks 70 tot 120 eieren. De eieren zijn lichtbruin getint. Het lijken gewone eieren als de hennen beginnen te leggen, maar worden veel groter als de hennen groeien.

De hennen beginnen te leggen in het vroege voorjaar en leggen ongeveer zes maanden. Maleiers leggen geen eieren in de winter.

Hoewel ze geen grote leggers zijn, zijn het wel goede moeders en zitten ze graag op hun eieren. Je kan redelijk wat nakomelingen krijgen met een broedse hen zonder broedmachine. Jammer genoeg kan een kloek niet al te veel eieren in een keer bedekken met haar harde veren.

Karakter

Maleiers zijn actieve, vluchtige kippen die strijdlustig ten opzichte van elkaar kunnen staan. Over het algemeen zijn ze niet al te agressief tegenover mensen, maar dit kan erg verschillen van kip tot kip. Omdat het vechthoenders zijn en hun instinct nog altijd aanwezig is, gaan Maleiers niet goed samen met andere rassen.

De hanen kunnen behoorlijk agressief worden als ze bij elkaar worden gezet en proberen zich op te werken in de pikorde.

Maar het zijn zeker niet enkel de hanen die agressief uit de hoek kunnen komen. Een paar oudere hennen kunnen gemakkelijk een jonge haan aanvallen en neerhalen.

We raden ten zeerste af om kinderen in de buurt van Maleiers te laten komen. De kippen zijn enorm groot als ze zich recht zetten en met hun sterke spieren zijn ze uiterst gevaarlijk. Als ze aanvallen met hun bek kan dit inslaan als een hamer.

Grootbrengen

Het grootbrengen van Maleiers is niet zo eenvoudig en er zijn verschillende dingen om op te letten.

Aangezien ze zo vatbaar zijn voor gezondheidsproblemen, is het om te beginnen van cruciaal belang om ze op jonge leeftijd te laten vaccineren. Kuikens moeten in een warme omgeving worden gehouden. Het is aan te raden om de jonge vogels extra vitaminen en probiotica te geven.

Problemen met de krop

Als ze wat groter worden en een lange nek krijgen, krijgen Maleiers soms problemen met hun krop. Om dit te vermijden kan je een aantal dingen doen:

• de voederbakken op hoogte te zetten, zodat ze niet al te diep moeten buigen
• appelciderazijn aan het drinkwater toevoegen om een verzuurde krop te vermijden
• de kuikens wat langer op kuikenmeel laten, voordat je overschakelt op andere voeding zoals gebroken maïs

Jonge Maleiers voeren

Maleiers zijn grote dieren en intuïtief zou je kunnen denken dat ze veel eiwitten nodig hebben voor de spieropbouw. Hoewel eiwit inderdaad belangrijk is, kan een teveel aan eiwitten in hun dieet een ongezonde groeispurt veroorzaken.

Te veel eiwit zorgt er namelijk voor dat hun lichaam de benen ontgroeit. Op een gegeven moment kunnen de benen het lichaam niet meer dragen, bezwijken ze, en eindigen ze zittend op de grond. De hanen groeien daarbij sneller uit hun poten dan de hennen. Daarom is een gecontroleerde groei essentieel om gezonde Maleiers te verkrijgen.

Extra calcium geven is daarentegen wel aangeraden. Op die manier kan het skelet zich ontwikkelen en de groei van het enorme lichaam bijbenen. Voor leghennen helpt het toevoegen van calciumcarbonaat ook om hun medullaire botten te voeden. Dit zijn de botten waar hennen extra calcium in opslagen die ze nodig hebben voor het leggen van eieren.

Pikorde

Als de jonge Maleiers oud genoeg zijn, kan het een uitdaging zijn om ze te integreren in de hoofdgroep.

De eerste dagen is het absoluut cruciaal om goed te observeren wat er gebeurt. De sfeer kan plots omslaan, waardoor er hevige gevechten ontstaan. Maleiers blijven vechthoenders, die er niet voor terugdeinzen om te vechten tot de dood als het nodig is.

Er bestaat ook het risico dat oudere hennen jonge hanen gaan domineren. In dat geval kun je als kweker bijspringen en de hennen proberen bezig te houden tot ze moe zijn, zodat de haan een fysiek voordeel krijgt. De jonge hanen gaan letterlijk op de hennen staan om te domineren.

Kweken van Maleiers

Kweken van Maleiers is tamelijk complex. Aangezien er een gebrek is aan genetische diversiteit, is inteelt altijd te vermijden. Het paren van vader op dochter, zoon op moeder of broer op zus is dus geen optie.

Uitkruisen is ook moeilijk omdat kwekers vaak ver van elkaar wonen en het transport stresserend kan zijn voor de vogels. Kruisen met gelijkaardige rassen kan de genetische diversiteit verbeteren, maar komt de typische raskenmerken niet altijd ten goede.

Maleiers zijn ook erg vatbaar voor ziekten die fataal kunnen zijn. Veel fokkers hebben daarom een backup voor noodgevallen. Alles tezamen maakt het kweken van Maleiers vaak een emotionele uitdaging.

Paring

Kwekers gaan daarom vaak eerst op sterkte en gezondheid selecteren, eerder dan kleur. Sterke, gezonde kippen zijn immers belangrijk voor het voortbestaan van de soort. Ook voor shows is de Maleier in eerste instantie een vormvogel en komt de kleur en tekening pas op de tweede plaats.

Maar je kan ook niet altijd zomaar twee gezonde vogels bij elkaar zetten. Ze moeten qua temperament ook nog matchen. Maleiers hebben immers een breed scala aan persoonlijkheden. Hanen kunnen behoorlijk agressief worden en oudere hennen kunnen erg brutaal zijn tegenover jonge hanen.

Haan Hen Verhouding

Vrouwelijke Maleiers kunnen zich redelijk goed staande houden wanneer ze worden geconfronteerd met hun mannelijke tegenhangers. Je hebt geen overvloed aan hennen nodig: één of twee hennen per haan in een kweekhok is voldoende.

Waar vind je Maleiers

Omdat het een zeldzaam ras is, kan je de eieren of kippen enkel vinden bij lokale kwekers. Voor je kippen aanschaft raden we wel aan om jezelf goed te informeren over het ras en de kweker, zodat je gezonde vogels krijgt om te starten.

Vaak Voorkomende Ziekten

Maleiers zijn – onder andere door inteelt – een zeer kwetsbaar ras dat vatbaar is voor ziekten.

Enkele gezondheidsproblemen die veel voorkomen bij Maleiers:

• weinig eieren die uitkomen
• lage overlevingskansen bij kuikens
• zwakke benen of verlamming
• moeite om het gewicht te dragen
• luchtweg infecties
• hartaandoeningen, hartaanvallen
• plots overlijden

Vaccinatie is cruciaal om verschillende gezondheidsproblemen te voorkomen.

Vleeskippen

In de internationale lectuur verwijzen sommige boeken naar Maleiers als vleeskippen omdat ze groot zijn. Een voorbeeld is de Chicken Encyclopedia van Gail Damerow. In het hoofdstuk over ‘meat breeds’ vermeldt Damerow specifieke gewichten voor de slachterij.

Hoewel ze groot zijn, zijn Maleiers echter nooit commercieel interessante vleeskippen geweest. Ze zijn eerder lang dan vet en moeten heel veel voeding krijgen om te groeien. Ze zijn ook erg moeilijk om groot te brengen. Als je ze te veel eiwitrijk voer geeft, kunnen hun poten hun lichaam niet meer houden.

Omdat ze zo zeldzaam zijn, en met uitsterven bedreigd, worden Maleiers door fokkers enkel nog gehouden om het ras nieuw leven in te blazen of als sierras in pluimvee shows.

Vergelijkbare Rassen

Voor het niet-getrainde oog kunnen Maleiers heel erg op andere vechthoenders lijken.

Maleier vs Shamo

Shamo-kippen zijn Japanse vechthoenders die wat op Maleiers lijken. Ze zijn lang en rechtopstaand, maar missen de driebogenlijn van een Maleier. Het gezicht is gelijkaardig, maar Shamo’s hebben een erwtenkam. Als ras zijn ze meestal sterker en minder kwetsbaar dan Maleiers.

Maleis vs Aseel

Aseel-kippen zijn Indiase vechtkippen en de voorouders van de Indiase vechthoen. De meeste varianten zijn kleiner en wegen minder dan Maleiers. De kop, nek-rug-staart lijn, schouders, vleugeldracht en poten zijn ook helemaal anders. De Kuhlang Aseel kan 4kg en 75cm worden en lijkt al meer op een Maleier, maar heeft andere lichaamsverhoudingen en een erwtenkam.

Maleier vs Thaise Vechthoen

Het Thaise vechthoen is afkomstig uit Thailand en is ook van het Maleisische type, maar lichter gebouwd dan het Maleis. Ze dragen een ander soort walnootkam dan de Maleier. De staart is ook meestal langer en hoger geplaatst dan die van de Maleier.

Maleier vs Indio Gigante

De Indio Gigante is een relatief nieuw ras uit Brazilië met enorme hanen die meer dan een meter hoog zijn. Ze zijn een kruising van andere grote rassen, zoals Shamo en Maleier. In 2020 werden ze een officiële standaard in Brazilië. Fokkers gebruiken de Afrikaanse Maleier hanen om eigenschappen van de Indio Gigante te verbeteren.

Bedreigd Erfgoed

Het ras van de Maleiers is er slecht aan toe en gezonde kippen worden meer en meer zeldzaam. Er zijn veel inherente gezondheidsproblemen en het zijn geen makkelijke kippen om te houden. Kwekers doen er alles aan om het ras in zijn oorspronkelijke sterke vorm te herstellen.

In onderstaande tabel staan de huidige SDG-indicatoren voor het risico op uitsterven. Deze Global SDG Indicators worden gebruikt om de voortgang te meten voor het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG’s) die door de Verenigde Naties zijn vastgesteld.

Regio	Population Size	SDG Risico Status	Lokale Risico Status
Verenigde Staten	>267	At Risk	Bedreigd
Australie	>465	At Risk	Bedreigd
Europa	>200*	N/A	Bedreigd
UK	Onbekend	–	–
Azië	Onbekend	–	–
Afrika	Onbekend	–	–

De gegevensbronnen van de FAO bevatten geen populatiegegevens van de Afrikaanse landen waar traditioneel Maleiers worden gehouden, zoals Zuid-Afrika en Zimbabwe. Er is ook een gebrek aan gegevens voor Azië, zelfs voor de landen op het Maleisisch schiereiland (Myanmar, Thailand en Maleisië).

Het internationale Transboundary Breed Risk Level voor Maleiers staat op At Risk. Dit is een classificatie die wordt gebruikt door de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) om het risico op wereldwijd verlies van de genetische diversiteit te bepalen.

Hopelijk slagen initiatieven wereldwijd er in om dit magnifieke kippenras terug stevig en gezond op de kaart te zetten.

Over de foto’s: De meeste kippen op de foto’s zijn van Nick Vinamont, een kweker met passie en expertise, gespecialiseerd in Maleiers en Groep Expert van The Malay District, die zijn kennis over het kweken van Maleiers met ons deelde.